Participatie:

Kruisvaartkwartier - Utrecht

< Terug

Het Kruisvaartkwartier ligt in het westen van het voormalige spoorwegemplacement van de NS, wat tussen de spoorbundel en de Dichterswijk gesitueerd was. Op de locatie van het huidige plangebied lag voorheen het postperron van de PTT. In 1997 zijn deze postperrons in ongebruik geraakt. Aan de rand van het plangebied ligt de spoorhefbrug. Deze is in 1927 gebouwd als onderdeel van de Veiling- en Veemarkthaven. Deze bruggen diende voor de goederenlijn van het Merwedekanaal enerzijds, en Utrecht Centraal anderzijds, naar de Utrechtse veiling. Nadat de veemarkten en de groente- en fruitveiling vertrok uit Utrecht, raakte de bruggen in ongebruik. De brug die de Kruisvaart kruist is bewaard gebleven als gemeentelijk monument. Grenzend aan het plangebied ligt de Dichterswijk. Qua stedenbouwkundig ritme sluiten we bij de Kruisvaartkade aan op de Dichterswijk.

Stedenbouwkundige context

Het Kruisvaartkwartier is een op zichzelf staande structuur als overgangsgebied tussen de Dichterswijk en het spooremplacement, met daarachter de binnenstad. In het gebied ontstaat er een schaalsprong tussen de grote schaal van de stad en de kleine schaal van de Dichterswijk. Door de balans tussen deze twee schalen krijgt het Kruisvaartkwartier een eigen identiteit, herleidbaar uit de ontstaansgeschiedenis.

Het thema van het Kruisvaartkwartier is wisselwerking. De kern van het plan wordt gevormd door de overgang tussen de kleinschalige en intieme groen-blauwe structuur van de Kruisvaart en de grote schaal van het spoor. Dit maakt het gebied bijzonder en draagt bij aan een eigen identiteit voor het Kruisvaartkwartier. Het wordt een stadse wijk met gemixte programma’s welke aansluiting zoekt bij de omliggende gebieden.

Uitgangspunten

Het Kruisvaartkwartier kent een achttal stedenbouwkundige uitgangspunten, die tot stand gekomen zijn onder andere vanuit een participatief ontwerptraject met een klankbordgroep. De ambitie is om met deze uitgangspunten een wijk te maken met een eigen signatuur, die zich voegt in het bestaande stedelijke gebied.

1. De stedenbouwkundige structuur van het plan sluit aan bij de structuur van de aangrenzende Dichterswijk. We maken een viertal bouwvelden, die aan alle zijden worden vormgegeven als ‘voorkanten’.

2. De bestaande zonering van het gebied is leidend; een stadse zone langs het spoor en een natuurlijke zone langs de Kruisvaart. De zone van de Kruisvaart is leidend in het vormgeven van de verblijfskwaliteit en wordt daarom tussen de bouwvelden door, verbonden met spoorzone. Tussen deze twee oorspronkelijke zones ontstaat een nieuwe zone, namelijk een zone van binnentuinen.

Zo zijn er dus drie zones: de spoorzone (1), de rustige en groene natuurzone (2) en de binnengebieden (3) tussen de bouwblokken. Door deze diversiteit kunnen we veel diverse gebruikersgroepen bedienen.

3. De architectuur van het Kruisvaartkwartier is samenhangend op wijkniveau. We onderscheiden qua bouwhoogte twee zones; namelijk hogere bouw langs het spoor en lagere bouw aan de zijde van de Dichterswijk.

4. De gebouwen aan de spoorzone vormen een markante zichtlocatie vanaf het spoor. Om deze reden willen we de noordelijke- en zuidelijk kop verbijzonderen. Hier toont het Kruisvaartkwartier zich aan treinreizigers. Bij het Hefbrugpark verbijzonderen we het hier gelegen bouwveld en maken we een architectonisch bijzondere beëindiging van het park. Bij het Hefbrugpark verbijzonderen we het hier gelegen bouwveld en maken we een architectonisch bijzondere beëindiging van het park.

Uitgangspunten

5. Het Kruisvaartkwartier kent een hoge bebouwingsdichtheid, passend bij de ambities van een compacte stad. In de wijk richten we een buitenruimte in met hoge kwaliteit. Verschillende plekken vormen samen een scharkering van bijzondere verblijfsruimtes. De belangrijkste verblijfsruimtes liggen bij de markante bebouwing en bij de kruising met de Kruisvaart. Dat zijn dus de twee koppen van het plan en het Hefbrugpark.

6. De tuinen in het binnengebied zijn nader in te vullen in relatie tot de eindgebruikers van het gebied. Ze mogen elk een hun eigen functies, sfeer en identiteit hebben. Het is een ontwerpopgave om deze gebieden in te richten als duurzame tuinen, bijvoorbeeld met aandacht voor ontwerpthema’s als ‘urban heating’, afkoppeling van (regen)water, stadsecologie en urban agriculture. Door deze tuinen loopt een langzaamverkeersroute die voor iedereen toegankelijk is.

7. De Kruisvaartkade is met de fiets te bereiken vanaf de Croeselaan via de Jan van Foreestweg. Er zal een nieuwe fietsbrug over de Kruisvaart worden gemaakt, die zal worden aangesloten op de Da Costakade. In toekomstplannen is het mogelijk om een verbinding te maken tussen de Croeselaan, het Hefbrugpark en de oude binnenstad, via een onderdoorgang onder het spoor.

8. De Kruisvaartkade is via het hoofdwegennet van Utrecht met de auto bereikbaar via de Jan van Foreestweg. Langs de spoorzijde wordt de auto-ontsluiting van het gebied gemaakt. Hier liggen tevens de entrees voor de parkeergarages. Om te keren bevindt zich aan het einde van de straat een keerlus.