Locatie:
Lelystad
Opgave:
Prijsvraag
Opdrachtgever:
Natuurmonumenten
Samenwerking
Gemeente Lelystad
Planteam:
Zecc (architectuur), Bureau Waardenburg (ecologisch Advies).
Oppervlakte:
256 ha
Ontwerpperiode
2010
Status:
2e plaats
Participatie:
n.v.t.
Natuureducatie - Oostvaardersplassen
Samen met de architecten van ZECC, heeft RRog gewerkt aan een prestigieuze ontwerpwedstrijd in de Oostvaardersplassen. Uit 105 inzendingen is ons team geselecteerd voor de laatste ronde. In het ontwerp hebben RRog en ZECC gespeeld met de relatie tussen de 'rauwe' natuur van de Oostvaardersplassen en het cultuurlijke ingrijpen van de mens. De mens is toeschouwer geworden; op de voorste rij, om goed zicht te hebben op het meest natuurlijke gebied van Nederland. Vanuit het nieuwe activiteitencentrum wordt de bezoeker uitgenodigd om het gebied in te trekken en zo onderdeel te worden van de natuur.
De Overloop
Op de overgang van droog naar nat land is een bijzonder natuurgebied ontstaan. Het ingepolderde landschap is overgenomen door de natuur. Een uniek landschap waar de mens te gast is: Het Oostvaardersland. Om haar gasten te ontvangen is op een centrale plek in het Oostvaardersland het natuuractiviteitencentrum (NAC) ontworpen. Via de lange oprijlaan, de Torenvalkweg, worden mensen uitgenodigd het natuurgebied te bezoeken. Een bezoek aan het gebied is ontspannend en informatief. Al doende leert men, maar ook ‘al zwervende’ en ‘al kijkende’. De essentie van het ontwerp is om acht landschappelijke typologieën van de Oostvaardersplassen aan de voeten van het NAC te brengen. Vanuit het NAC kan iedere bezoeker zijn eigen keuzes maken; zich te onttrekken aan de dagelijkse realiteit en overlopen naar de natuur. In het landschap zijn plekken, paden, ecolodges en paviljoens ontworpen, waar de natuur in al haar facetten te zien, te voelen, te ruiken en te horen is.
Pionieren
Pionieren is kenmerkend voor de Oostvaardersplassen en deze gedurfde mentaliteit is overgenomen in het ontwerp ‘De Overloop’. Nadat het gebouw is gerealiseerd zal niet alleen de mens, maar ook de natuur worden uitgenodigd om zich het gebouw eigen te maken. Door gebruik te maken van de bestaande hoogtes van het gebied kan met eenvoudige ingrepen het landschap worden getransformeerd. Hierdoor ontstaan ontwikkelingscondities die vergelijkbaar zijn met de huidige Oostvaardersplassen, waardoor de variatie in landschapstypologieën realiteit kan worden. Om de landschappelijke ontwikkeling minimaal te storen, verblijft de mens aan de randen van het gebied. In de tijd zal de natuur soms voor onverwachte veranderingen zorgen. Deze veranderingen horen bij de Oostvaardersplassen en dus ook bij ‘De Overloop’. Er worden daarom bijna geen beheersmatige maatregelen getroffen, anders dan begrazing. Het ontwerp van ‘De Overloop’ is goed in staat om zich aan te passen aan nieuwe omstandigheden
Verweven met het landschap
Het NAC is de poort om de natuur te ontdekken. De landschapstypen van de Oostvaardersplassen komen bij het gebouw samen; ze treden het naar binnen en nodigen je uit om te leren en beleven. Paden lopen door het centrale dorp en verdelen het activiteitencentrum in verschillende kamers. Door zichtlijnen worden ze verankerd in het Oostvaardersveld. De kamers richten zich op het landschap en reageren op condities van het aangrenzende landschapstype. Zo is het in de buitenkamer nat, koud en neemt de natuur het over de mens…. Vanuit de centrale ruimte word je steeds weer uitgenodigd deel te nemen aan de natuur. Grenzen tussen binnen en buiten vervagen en het landschap wordt onderdeel van de expositieroute. Zware gecurvde wanden nemen je mee naar buiten en verruimen je blik. Via de buitenkamer of via het oplopende maaiveld bereik je het daklandschap met educatieve thema’s. Nog hoger kom je in het ‘Oog’ en kijk je uit over de uitgestrekte Oostvaardersplassen. Het NAC is een sterk bouwwerk, maar geen dominant gebouw. Geen icoon van het Oostvaardersland dat permanent zichtbaar is vanuit alle windrichtingen. Door de inbedding in het landschap en de opdeling in losse ‘dorpen’ laat het gebouw zich langzaam ontdekken. Net als het omringende natuurlandschap geeft het zijn geheimen langzaam prijs…. De kracht van het NAC schuilt in de flexibiliteit van de losse kamers en kleine bijgebouwen in de omgeving. Samen dragen ze bij aan educatie en de beleving van de kracht van de natuur.
